Matrah artırımının muhasebe kaydını bu yazıda anlattık.
Matrah nedir?
Bir kazancın vergi miktarını belirlerken temel olarak alınan, kazançtan giderler çıktıktan sonra geri kalan bölüme matrah denir. Matrah, kısaca verginin miktarını belirlemek için temel alınan değerdir.
Matrah hesabı nasıl yapılır?
Matrah, belirli bir tutar üzerinden (ad valorem matrah) veya vergiye konu olan şeyin özelliklerine göre (spesifik matrah) olarak hesaplanabilir. İlk matrah tipinde malın veya hizmetin nakdi değeri üzerinden hesaplama yapılırken ikinci türdeki matrahta malın fiziksel özellikleri esas alınır. Mesela içkiler alkol oranına, araçlar motor hacmine göre vergilendirilir ve bunlar matrah hesabına göre yapılır.
Matrah artırımı nedir?
Vergi matrahı artırımı, Maliye Bakanlığı tarafından yapılan vergi incelemesinden ek vergi ödeyerek kaçınmanı sağlayan bir uygulamadır. Geçmiş dönem vergi beyanlarını belli oranlara göre artırırsan yapılan incelemelerden muaf olabilirsin. Böylece Maliye Bakanlığı matrah artırımı yaptığın yıllar için inceleme yapmaz ve o yıllar için senden vergi talep edip ceza kesmez.
Matrah ve vergi artırımından kimler faydalanır?
- Gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefleri
- Gelir ve Kurumlar Stopaj Vergisi mükellefleri
- Katma Değer Vergisi mükellefleri
Matrah artırımına ilişkin muhasebe kaydı
Kurumlar Vergisi Matrah Artırımı
ABC Ltd. Şti’nin 2013, 2014, 2015 ve 2016 yıllarında zarar beyan ettiğini düşünelim. Buna göre Kurumlar Vergisi mükelleflerinin, artırımda bulunmak istedikleri yılla ilgili olarak verdikleri beyannamelerde, zarar beyan edilmiş olması veya indirim ve istisnalar nedeniyle matrah oluşmaması ya da hiç beyanname verilmemiş olması durumunda
2018 yılı için 200.000 TL’den,
2019 yılı için 215.000 TL’den,
2020 yılı için 230.000 TL’den,
2021 yılı için 260.000 TL’den,
2022 yılı için ise 500.000 TL’den az olamayacak.
Örneğin, 2022 yılında 500.000 TL gelir beyannamesi veren bir mükellef, önceki yıla göre 150.000 TL daha fazla gelir elde etmiş olsun. Bu durumda, artan gelir tutarı olan 150.000 TL, %20 oranında vergilendirilerek mükellefin ödemesi gereken tutar 30.000 TL olacaktır. Ancak, mükellef beyannamesini zamanında vermiş ve tahakkuk eden vergileri de zamanında ödemişse, vergi oranı %15’e düşürülerek ödemesi gereken tutar 22.500 TL olacaktır.
Kurumlar vergisi yönünden matrah artırımında bulunmak isteyen mükelleflerin ilgili yıllardaki matrahlarını,
2018 yılı için %35,
2019 yılı için %30,
2020 yılı için %25,
2021 yılı için %20,
2022 yılı için %25 oranında artırmaları gerekli.
KDV Matrahı Artırımı
Katma Değer Vergisi (KDV) mükellefleri, her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri beyannamelerdeki (ihtirazi kayıtla verilenler dahil) hesaplanan KDV’nin yıllık toplamı üzerinden
- 2018 yılı için %3
- 2019 yılı için %3
- 2020 yılı için %2,5
- 2021 yılı için %2
- 2022 yılı için %2
oranından az olmamak üzere belirlenecek KDV’yi, vergi artırımı olarak bu kanunun yayımı tarihini izleyen ikinci ayın sonuna kadar beyan ederler.
25.10.1984 tarihli ve 3065 sayılı KDV Kanunu’nun 11. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (c) bendi ve geçici 17. maddesine göre tecil-terkin uygulamasından faydalanan mükellefler için artırıma esas tutarın belirlenmesinde, tecil edilen vergiler hesaplanan vergiden düşülür.
Örneğin,
ABC Limited Şirketi, 2022 yılı için KDV beyannamelerini zamanında vermiştir. Şirketin hesaplanan KDV tutarı yıllık bazda toplamda 100.000 TL’dir. Bu tutar, 2022 yılı için belirlenen %2’lik orandan az olmamak üzere artırıma tabidir. Dolayısıyla, şirketin ödemesi gereken artırım tutarı en az 2.000 TL olacaktır.
Ancak, şirket önceki yıllarda tecil-terkin uygulamasından faydalanmış ve tecil edilen vergileri beyan etmemiş olsa bile, artırıma esas tutarın belirlenmesinde tecil edilen vergiler hesaplanan vergiden düşülebilir. Örneğin, şirketin 2021 yılına ait tecil edilen vergi tutarı 5.000 TL ise, artırıma esas tutar 100.000 TL – 5.000 TL = 95.000 TL olarak belirlenecektir. Dolayısıyla, şirketin ödemesi gereken artırım tutarı 1.900 TL olacaktır.
————————————————————————————-
Tüm bu işlemleri ön muhasebe programları ile kolayca tamamlayabilirsiniz.
Gelir ve giderlerini kolayca takip edip enerjini işine büyütmeye ayırmak istiyorsan Bizmu’yu 14 gün ücretsiz olarak deneyebilirsin.
