Bu yazımızda belki birçok kez duyduğun belki bir tabelada okuduğun belki de eski Türk filmlerinden anımsadığın bir sözcük olan “arzuhâlci” sözcüğünü açıklayacağız.
Arzuhâl nedir?
Arapça kökenli bir kelime olduğunu söylemekle başlayalım. “Arzuhâl”, bir istek veya şikayetin, üst makamlara duyurulması, bunun için sunulan yazı ve dilekçe demektir. Arzuhâl sözcüğünün aslı arz-ı hâldir ve “hâlini anlatma” manasına gelir. Bu ifadeden türeyen arzuhâl sözcüğü, dilekçe anlamını taşır.
Arzuhâlci nedir?
Arzuhalci, dilekçe ve mektupları belirli bir ücret karşılığında yazan kişiye de denir. Arzuhâlciler, filmlerden de hatırlayacağımız üzere, eskiden; belediye, adliye, hükümet konağı gibi devlet dairelerinin yakınında bekleyerek vatandaşın mektup veya dilekçelerin yazarlardı. Özellikle okuma yazma oranının düşük olduğu zamanlar için karlı bir iş olduğunu da söylemek mümkün.
Eskiden arzuhâlci
Osmanlılar’da arzuhâlcilik yapmaya başlamak için bir kurul önünde imtihan verilirdi. Bu kurulda arzuhalcibaşı, divan-ı hümayun çavuşları, ocağın zabitlerinden çavuşlar emini ve katibi bulunurdu. Arzuhâlci olmak isteyenlerin, kanun bilgisi ve yasak edilen şeyleri ne kadar bildiği ölçülürdü. Buna göre bu mesleği yapmasına izin verilirdi. Arzuhâlcilik, 1762’de padişah fermanı ile başlamıştı. Yasal varlığını 100 yıl kadar sürdürüp 1865’te çıkarılan bir başka yasa ile sona erdi. Yasal olarak sona erdirilmiş olsa da uygulanmaya devam edildi.
Yasada arzuhâlci
Arzuhalciliğin yasal durumuyla ilgili 2004 yılında arzuhâlcilik hakkında avukatlık yasasının 63. maddesine binaen açılan bir dava referans alınabilir. Bu davanın sonucunda kişinin kendisi veya avukatı haricinde adına kimsenin dilekçe yazamayacağı, arzuhalcinin yazması halinde de avukatın görevini taklit etmiş olacağı ile ilgili yasa hükmüne göre ceza uygulanacağı kararı çıkmıştır.
Bilgisayar, internet gibi teknolojilerin kullanımının yaygınlaşması ile arzuhâlcilik, günümüzde giderek kaybolan mesleklerden biri haline gelmiştir. Bu mesleğin kaybolmasındaki en büyük etken okur ve yazar oranının artmasıdır.
Gelir ve giderlerinizi kolayca takip edip enerjinizi işinizi büyütmeye ayırmak istiyorsanız Bizmu’yu 14 gün ücretsiz olarak deneyebilirsiniz.
