Bu yazıda senin için tevkifatın ne olduğunu ve kimlerin tevkifat yaptığını kısaca anlatıp tevkifatın nasıl hesaplandığına dair bilgi paylaşacağız.
Gelir vergisi nedir?
Tevkifat ne demek?
Sözlükte “para konusundaki kesintiler”olarak geçen tevkifat, aynı zamanda bölüşme ve kesinti yapma işlemlerini açıklamak için kullanılan bir vergi terimidir. Devlet, tevkifat yaparak alacağı katma değer vergisini (KDV) alıcı ve satıcı arasında bölüştürür. Normal ve irsaliyeli fatura ile neredeyse aynıdır. Tek farkı tevkifatlı faturada vergi sorumluluğunun alıcı ile satıcı arasında bölüştürülmesi, ödemenin ikisinden de alınmasıdır.
Böylece daha düzgün ve düzenli bir ödeme sistemini garantiler. İki çeşit tevkifat vardır:
- Gelir vergisi tevkifatı: Bu kesinti, Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinde sayılan gelir türleri üzerinden Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen oranlarda yapılır. Gelir vergisi tevkifat oranları Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) Gelir Vergisi Tevkifat Oranları sayfasında detaylandırılmıştır.
- KDV tevkifatı: Yasada belirli malların alım satımı veya hizmet bedeli üzerinden hesaplanan KDV’nin alıcılardan kimi zaman tamamı kimi zaman da kanunda belirlenen oranda kesinti yapılarak alınmasıdır. Satıcı yerine vergi sorumlusu sıfatıyla vergi dairesine beyan edilir ve ödenir.
Kimler tevkifat yapar?
- Genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler, köyler ve teşkil ettikleri birlikler
- Döner sermayeli kuruluşlar
- Döner sermayeli kuruluşlar
- Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları
- Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları
- Bankalar
- Kamu iktisadi teşebbüsleri
- Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar
- Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları dahil tüm borsalar
- Yarıdan fazla hissesi doğrudan yukarıda sayılan idare, kurum ve kuruluşlara ait olan (tek başına veya birlikte) kurum, kuruluş ve işletmeler
- Payları İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem gören şirketler
Tevkifatlı fatura hesaplama örneği
Tevkifatlı faturaya bir örnek verelim:
Tutarı 100 TL olan bir satış faturan var diyelim. Faturaya %18 oranında KDV eklersek KDV miktarı 18 TL, genel toplam ise 118 TL olur. Yani satıcının 18 TL’lik bir KDV ödemesi sorumluluğu doğar. Eğer tevkifat oranı varsa ve kullanılan oran 5/10 ise 18 TL’lik KDV tutarının 5/10’u yani yarısı 9 TL eder. Bu durumda 9 TL’lik bu kısım tevkif edilmiştir; artık ödeme sorumluluğu da satıcıdan alıcıya geçmiş demektir. Yani 9 TL’lik bir sorumluluk satıcıya, kalan 9 TL’lik sorumluluk da alıcıya aittir. Faturanın genel toplamı, satıcı için 118 TL’den 109 TL’ye inmiştir.
Not: Önceden tanımlanmış 5/10, 9/10 gibi tevkifat oranları vardır. Eğer alıcı tevkifatlı satış faturası düzenlemeni talep ettiyse ondan tevkifat oranını öğrenmen gerekir. Bu süreçte mali müşavirinle de iletişim kurman faydalı olacaktır.
Örnek hesaplama 2:
ABC Limited Şirketi, XYZ Şirketi’ne 10.000 TL + %18 KDV tutarında bir hizmet faturası düzenledi. Bu hizmet için %5 tevkifat uygulandı. ABC Limited Şirketi, tevkifatlı fatura tutarının ne kadar olduğunu hesaplamak istiyor.
İlk olarak, KDV tutarını hesaplamalıyız. 10.000 TL’nin %18 KDV’si şu şekilde hesaplanabilir:
10.000 TL x 0,18 = 1.800 TL
Toplam fatura tutarı, KDV dahil 11.800 TL’dir.
İkinci olarak, tevkifat tutarını hesaplamalıyız. %5 tevkifat uygulandığı için, toplam fatura tutarının %5’i tevkifat tutarıdır. Bu durumda, tevkifat tutarı şu şekilde hesaplanabilir:
11.800 TL x 0,05 = 590 TL
Son olarak, tevkifatlı fatura tutarını hesaplamalıyız. Tevkifat tutarı, toplam fatura tutarından çıkarılır. Bu durumda, tevkifatlı fatura tutarı şu şekilde hesaplanabilir:
11.800 TL – 590 TL = 11.210 TL
ABC Limited Şirketi’nin, tevkifat uygulanan 10.000 TL’lik faturası için tevkifatlı fatura tutarı 11.210 TL olacaktır.
Gelir ve giderlerini kolayca takip edip enerjini işine büyütmeye ayırmak istiyorsan Bizmu’yu 14 gün ücretsiz olarak deneyebilirsin.
