Yeni kanun ile özellikle iş mahkemelerinde görülen bazı davalarda arabuluculuk kurumuna müracaat etmek dava şartı haline geldi. İşte yeni iş hukuku mevzuatı ile ilgili detaylar.
7036 Sayılı yeni İş Mahkemeleri Kanunu 25 Ekim 2017’de Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Kanun iş yargılamasında önemli değişiklikleri de beraberinde getirdi. İşte bu değişiklikler:
Artık davalar arabulucuya başvurarak açılacak
- 1 Ocak 2018’den beri, her nevi işçilik alacakları, tazminat talepleri ve işe iade taleplerine ilişkin davalar önce arabulucuya başvuru yapılmadan açılamıyor.
- 7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu ile getirilen bu değişikliğin 3. maddesi “Kanuna veya iş sözleşmelerine dayanan işçi ve işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır” şeklinde düzenlenmiştir.
- Bunun dışında kalan iş kazası ya da meslek hastalığı kaynaklı maddi manevi tazminat ve bunlara ilişkin tespit, itiraz ve rücu davalarında arabulucuya başvurma mecburiyeti bulunmuyor.
- Kanunun 11. maddesindeki düzenleme ile işe iade talebiyle dava açmak isteyen işçi, fesih bildirimi tebliği tarihinden itibaren 1 ay içinde arabulucuya başvurmak mecburiyetinde.
- Arabuluculuk sonucu anlaşmaya varılamazsa son tutanağın düzenlenme tarihinden itibaren, 2 hafta içinde yetkili iş mahkemesinde dava açılabiliyor.
- Arabuluculuğa başvurma şartı olan davalarda, arabuluculuk sonucu anlaşmaya varılırsa anlaşılan hususlar hakkında taraflar dava açamıyor.
- Arabuluculuk sonucu anlaşmaya varılamazsa kanunda öngörülen süre ve usule göre dava açılabiliyor.
- Arabuluculuk başvurusu, iş davalarındaki gibi, davalının yerleşim yerindeki ya da işin yapıldığı yerdeki arabuluculuk bürosuna yapılır. 7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’na göre arabuluculuk başvurusu için öngörülen süreç 3 hafta. Fakat zorunlu durumlarda 1 hafta daha uzatılabiliyor.
- İlk uzlaşma görüşmesine taraflardan biri geçerli bir mazeret sunmadan katılamazsa arabuluculuk faaliyeti sona erer ve görüşmeye katılmayan taraf açılacak davada haklı da bulunsa yapılan masrafın tamamından sorumlu olur.
- Zorunlu arabuluculuğa tabi davada işe iade talebi varsa ise asıl işveren ile birlikte alt işverenlerin de görüşmede bulunması zorunludur.
- Taraflar arabulucu ile uzlaşırsa, aksi kararlaştırılmamışsa arabuluculuk ücreti eşit olarak karşılanır. Uzlaşma olmazsa arabuluculuk ücreti yargılama giderlerinden sayılır ve buna göre karşılanır.
- Arabuluculuk görüşmelerine başvuru zorunluluğu Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştırılanlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunla düzenlenen gazeteciler ile Deniz İş Kanunu çerçevesinde düzenlenen gemi adamları için de vardır.
- Arabuluculuk evrakı, gerekli ve yeterli imzaları taşırsa icra edilebilirlik şerhi aranmadan mahkeme ilamı niteliğinde belge sayılır ve icra takibine konu edilir.
İstinaf mahkemelerinin kararı kesin sayılıyor
- Başta işe iade davası olmak üzere, birçok dava için Yargıtay temyiz yolu kapatılmıştır. Üst mahkeme sıfatına sahip olduğundan, istinaf mahkemelerinin kararının kesin olduğu belirtilmiştir.
- İşe iade davaları sonucunda verilen yerel mahkeme kararları Yargıtay denetiminden çıkmıştır. Yerel mahkeme kararına karşı istinaf yoluna başvurulursa Bölge Adliye Mahkemesi’nin kararı kesin hüküm sonucu doğurur.
- İşçilerin alacakları olan kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kötü niyet tazminatı, eşit işlem ilkesine aykırılıktan doğan tazminat talepleri ve yıllık izin ücretinden kaynaklanan talepler daha evvel 10 yıllık zamanaşımına tabi iken, yapılan değişiklik ile tüm alacak ve tazminat taleplerine ilişkin zamanaşımı süresinde yeknesaklık sağlanarak bu davalarda zamanaşımı süresi 5 yıla indirilmiştir.
- Boşta geçen süre ücreti ve iş güvencesi tazminatı hesabına esas alınacak ücret miktarı işçinin emsal ücreti değil, dava tarihindeki ücretidir.
İş sözleşmeleri fiilen sona eren işçilere yeni düzenleme
- İş sözleşmeleri sona eren işçiler, Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri’ne şikâyette bulunamaz. Talepleri varsa önce arabulucuya başvurmalı sonra mahkeme nezdinde dava açmalıdırlar. Çalışma ve İş Kurumu müdürlüklerinin inceleme yetkisi sadece iş sözleşmesi devam eden işçiler ile sınırlıdır.
- İş sözleşmesi sona eren işçiler alacak ve şikayet taleplerini Çalışma ve İş Kurumu kanalıyla takip etmek yerine arabuluculuğa başvurarak çözmeyi denemelidir.
İş mahkemelerinin görevinde değişiklik
İş mahkemelerinin görev alanı genişletilmiştir. Önceden başka mahkemelerin yaptığı incelemeler iş mahkemesinin görev tanımına dâhil edilmiştir. Yeni düzenleme ile;
- 5953 sayılı kanuna tabi gazetecilerin hizmet akdinden kaynaklanan davalar
- 854 sayılı kanuna tabi gemi adamlarının hizmet akdinden kaynaklanan davalar
- 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu dahilinde bulunan hizmet sözleşmesi ile çalışan işçiler ve bu kanuna tabi işveren veya işveren vekilleri arasında iş ilişkisi nedeniyle sözleşmeden veya kanundan doğan her türlü hukuk uyuşmazlıklarından kaynaklanan davalar
- İdari para cezalarına itirazlar
- Kanunun belirlediği istisnalar haricinde SGK veya Türkiye İş Kurumu’nun taraf olduğu iş ve sosyal güvenlik kaynaklı uyuşmazlıkların davaları
- Diğer kanunlarda iş mahkemelerinin görevli olduğu belirtilen uyuşmazlıklara ilişkin dava ve işler
- Kamu İktisadi Teşebbüs ve bağlı ortaklıklarda toplu iş sözleşmesi kapsamı dışında çalışan personel ile çalıştıkları işveren arasında sözleşmeden veya kanundan doğan uyuşmazlıklara ilişkin davalar
iş mahkemelerinin görev alanına dahil edilmiştir.
Gelir ve giderlerini kolayca takip edip enerjini işine büyütmeye ayırmak istiyorsan Bizmu’yu 14 gün ücretsiz olarak deneyebilirsin.
