İş sözleşmesi nedir, ne işe yarar? Şekil şartı var mıdır? İş sözleşmesi türleri nelerdir? İş sözleşmeleri hakkındaki tüm sorularınızın cevabı bu yazıda!
Uluslararası Çalışma Örgütü ve diğer başka uluslararası örgütler; iş sözleşmeleri ve tavsiye kararları konusunda uluslararası standartlar belirler ve bunların üye ülkelerdeki işçi, işveren ve hükümetten oluşan üçlü yapılar tarafından uygulanaması için çalışır. Üye ülkeler, yasama organlarını kullanarak iş sözleşmeleri hakkındaki uluslararası standartların uygulanması konusunda bağlayıcı hükümler koyar. İş sözleşmeleri ve tavsiye kararları, son yüzyılda çalışma dünyasında karşımıza çıkan hemen tüm konuları ilgilendirir.
İş sözleşmesi nedir?
İş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın ise (işveren) ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir.
Tavsiye kararları nedir?
Politika geliştirme, yasama ve uygulama konularında rehberlik görevi gören kararlara tavsiye kararları denir.
İş sözleşmesinin özellikleri
- İş sözleşmesi, yasada aksi belirtilmediği müddetçe özel bir şekle tâbi değildir.
- Süresi 1 sene ve daha fazla olan iş sözleşmeleri yazılı olmak zorundadır.
- İş sözleşmeleri damga vergisinden, resim ve harçtan muaftır.
- Yazılı olmayan sözleşmelerde işveren işçiye en geç 2 ay içinde aşağıdaki bilgileri bir yazılı belge ile bildirmekle yükümlüdür – bu belgeyi vermeyen işverene belge vermediği her bir işçi için ceza öder. Bu ceza 2023 yılı itibariyle 294,20 TL’dir.
- genel ve özel çalışma koşulları
- günlük ya da haftalık çalışma süresi
- ücret, varsa ücret ekleri
- ücret ödeme zamanı
- süresi belirli ise sözleşme süresi
- fesih durumunda tarafların uymak zorunda olduğu hükümler
İş sözleşmesi türleri nelerdir?
- Belirli süreli iş sözleşmesi
- Belirsiz süreli iş sözleşmesi
- Tam süreli iş sözleşmesi
- Kısmi süreli iş sözleşmesi
- Deneme süreli iş sözleşmesi
Belirli süreli iş sözleşmesi nedir?
Belirli işlerde ya da belli bir işin tamamlanana, belirli bir olgu ortaya çıkana dek çalışılan, kısacası objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesine belirli süreli iş sözleşmesi denir.
- Zincirleme şekilde yapılamaz. Yapılırsa iş sözleşmesini belirsiz süreli iş sözleşmesine dönüştürür. Esaslı nedene dayalıysa zincirleme de olsa belirli süreli olarak kalabilir.
- Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçi, iş güvencesi hükümlerinden yararlanamaz.
- Belirli süreli iş sözleşmesi öngörülen süre bitince kendiliğinden sona erer.
- Belirli süreli çalışan işçiye ödenecek ücret ve paraya ilişkin bölünebilir menfaatler, işçinin çalıştığı süreye orantılı olarak verilir.
Belirsiz süreli iş sözleşmesi nedir?
İş ilişkisinin belirli bir süreye bağlı olarak yapılamadığı durumlarda yapılan iş sözleşmesine belirsiz süreli iş sözleşmesi denir.
- Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçiye, belirsiz süreli çalışan emsal işçiye göre farklı işlem yapılamaz.
Tam süreli iş sözleşmesi nedir?
İş kanunundaki genel iş sözleşmesi tam süreli iş sözleşmesidir.
- Tam sözleşmenin kısmi sözleşme gibi bir tanımı bulunmaz. Emsal işçi tanımlanırken “işyerinde aynı veya benzeri işte tam süreli çalıştırılan işçi” ifadesi kullanılır. Kısacası, bir sözleşme kısmi süreli değilse tam süreli olarak kabul edilebilir.
Kısmi süreli iş sözleşmesi nedir?
İşçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az olması halinde imzalanan sözleşmeye kısmi süreli iş sözleşmesi denir.
- Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçi, ayrımı haklı kılan bir neden yoksa yalnızca iş sözleşmesi kısmi süreli olduğu için tam süreli emsal işçiye göre farklı işleme tâbi tutulamaz.
- Kısmi süreli çalışan işçinin ücret ve paraya ilişkin bölünebilir menfaatleri, tam süreli emsal işçiye göre çalıştığı süreye orantılı olarak ödenir.
Gelir ve giderlerini kolayca takip edip enerjini işine büyütmeye ayırmak istiyorsan Bizmu’yu 14 gün ücretsiz olarak deneyebilirsin.
